Historyczne konteksty edukacji obywatelskiej w społeczeństwach wielokulturowych - Alicja Szerląg (red. nauk.)

Historyczny kontekst edukacji obywatelskiej bardzo mocno ekspono­wany jest w myśli pedagogicznej dotyczącej obywatelskości i wielokulturowości, przywołującej takie zagadnienia, jak dziedzictwo kulturowe danego narodu, świa­domość narodowego heroizmu czy obrazy ojczyzny. Zatem płaszczyzną, na której zaistniała edukacja obywatelska (wychowanie patriotyczne, wychowanie obywa­telskie, wychowanie państwowe), były w pierwszym rzędzie oświata i szkoła, róż­nego typu instytucje oświatowe (pozaszkolne), dalej ustawodawstwo oświatowe, czasopiśmiennictwo, propaganda obozu rządzącego czy chociażby wojsko. Przedstawiana praca jest próbą ukazania historycznych egzemplifikacji edukacji obywatelskiej we wskazanych powyżej obszarach refleksji. Tworzące ją teksty są autorskimi ujęciami zagadnień szczegółowych - dokonanymi przez badaczy z Polski, Ukrainy i Czech - wpisu­jących się konstytutywnie w zakres edukacji obywatelskiej. Czytelnik ma możliwość poznania roli, znaczenia, organizacji, specyfiki i wpływu tej edukacji na społeczeństwa od czasów średniowiecznych aż do współ­czesności. Tak szeroka cezura czasowa podkreśla wagę wychowania obywatelskiego i narodowego w dziejach ludzkości. Autorzy wskazują również na fundamentalne znaczenie edukacji obywatelskiej w procesie odbudowy państwa. Pracę tę, z założenia porządkującą i wzbogacającą wiedzę z zakresu edukacji obywatelskiej, traktujemy jako zaproszenie do dyskusji nad obywatelskością, jej historycznymi źródłami, które także w sposób znaczący kreują współczesne przestrzenie doświadczania obywatel­skości nie tylko w wymiarze jednostkowym, ale również wspólnotowym, zwłaszcza w sytuacji poczucia narodowej i kulturowej odmienności. Świat człowieka współ­czesnego jest bowiem pełen dylematów generowanych przez odmienność właśnie w sferze obywatelskości, w których historia ma znaczący udział. Poszukiwanie odpo­wiedzi na rodzące się pytania powinno więc mieć historyczną proweniencję.