Odpowiedzialność karna akcjonariuszy i członków rad nadzorczych spółek akcyjnych

Kodeks karny nie przewiduje odpowiedzialności karnej osób prawnych, a także ich organów zbiorowych w myśl zasady societas delinquere non potest. Oznacza to, że nie podlega ocenie prawnokarnej funkcjonowanie co najmniej 8853 walnych zgromadzeń i 8853 rad nadzorczych spółek akcyjnych. Tyle było bowiem spółek akcyjnych w Polsce według GUS w dniu 30 czerwca 2008 r. Czy jednak niemożność dokonania prawnokarnej oceny rady nadzorczej oraz walnego zgromadzenia oznacza także niemożność dokonania prawnokarnej oceny osób stanowiących dany organ spółki akcyjnej? Odpowiedź pozytywna na to pytanie oznaczałaby, że co najmniej 25 559 członków rad nadzorczych spółek akcyjnych i co najmniej 8853 akcjonariuszy nie ponosi odpowiedzialności karnej za skutki swoich działań czy zaniechań. Udzielenie jakiejkolwiek odpowiedzi na to pytanie wymaga jednak uprzedniego rozważenia kwestii podstawowej, a mianowicie: czy działania akcjonariuszy lub członków rady nadzorczej spółki akcyjnej, tj. członków organu kolegialnego osoby prawnej, są czynami w rozumieniu prawa karnego i tym samym stanowią przedmiot oceny prawnokarnej, czy nie? Niniejsza publikacja stanowi próbę odpowiedzi na to pytanie.

• author: Ryszard Czerniawski